بازار مسکن مانند هر بازار دیگری اصطلاحات تخصصی خود را دارد که افراد باید با آنها تا حدودی آشنا باشند تا در چنین شرایطی بتوانند آگاهانه و با اطلاع کافی تصمیم بگیرند. در این مقاله قصد داریم لغات تخصصی و اصطلاحات بازار مسکن را به زبان ساده برای آشنایی علاقهمندان این حوزه معرفی کنیم، پس تا پایان با ما همراه باشید.
اجارهنامه
معمولا صاحب یک ملک در صورتیکه قصد استفاده از خانه، مغازه یا زمین خود را نداشته باشد، آن را اجاره میدهد. به این صورت که در ازای پرداخت مبلغی برای مدت مشخص، به فرد دیگری اجازه میدهد تا از ملک او استفاده کند. البته تمام توافقات بین شخص اجاره دهنده (موجر) و شخص اجاره کننده (مستاجر) در سندی نوشته میشود که به آن «اجارهنامه» میگویند.
اجارهنامه یک قرارداد دو طرفه است که با رضایت هر دو طرف به امضا میرسد و رسمیت پیدا میکند. معمولا اجارهنامه توسط مشاوران املاک نوشته میشود و در حضور شاهدین به امضا میرسد. بهتر است بدانید اجارهنامه معتبر اجاره نامهایست که کدرهگیری برای آن تعریف شده و در سامانه معاملات و املاک به ثبت رسیده باشد.
مبایعهنامه
«مبایعهنامه» قرارداد مکتوبی بین فرد خریدار و فروشنده است که در آن توضیحاتی در مورد نحوه پرداخت بهای ملک و زمان و مکان تحویل کلید و مدارک ذکر میشود. برای عقد مبایعهنامه بهتر است با واژگان تخصصی آن آشنا شوید. در این قرارداد، به کالا یا ملک فروخته شده «مبیع»، به معامله خرید و فروش «بیع» و به مبلغ دریافت شده «ثمن» میگویند.
به خاطر داشته باشید که هیچ یک از طرفین حق تغییر موارد ذکر شده در مبایعهنامه و دستکاری آن را ندارند؛ تنها میتوانند در قسمت توضیحات مطلب خود را اضافه کنند تا در فرصت مناسب با حضور دو طرف بررسی شود. اصولا، این قرارداد در سه نسخه تنظیم میشود که یک نسخه برای خریدار، یکی برای فروشنده و یک نسخه هم نزد واسط، بایگانی خواهد شد.
بنچاق
«بنچاق» برگه و سندیست که در دفتر اسناد رسمی تنظیم میشود و اعتبار سند مالکیت را دارد؛ تمام جزئیات مربوط به ملک و مشخصات شخص فروشنده و خریدار در بنچاق ذکر میشود و برای اثبات مالکیت یک ملک استفاده میشود. به خاطر داشته باشید که این برگه برای اعتبار و رسمیت حتما باید مهر و امضای سردفتر را داشته باشد.
البته در حال حاضر برای اثبات قانونی، مالکیت کافی نیست و لازم است سند تک برگ را به همراه داشته باشید. تفاوت اصلی بنچاق با سند رسمی این است که سند باید در محضر تنظیم شود و به صورت تک برگی باشد، در صورتیکه بنچاق چنین نیست. میتوانید با وارد کردن برخی مشخصات در سایتهای اعتبارسنجی، از اصالت و صحت بنچاق مطمئن شوید.
سند منگولهدار
سند «منگولهدار» دفترچهای حاوی چند برگ است که برای مالکیت اموال غیرمنقول (قابل نقل و انتقال) مانند: خانه، زمین، مغازه و… صادر میشود. البته این نوع سند قدیمی است و از سال ۱۳۹۰ از صاحبان املاک خواسته شد تا نسبت به تبدیل سندها به سند تک برگ هلوگرامی اقدام کنند.
این نوع سند، برای اینکه چند برگ مستندات دارد که جدا از هم اعتباری ندارند، با یک تکه فلز سربی و توسط نخ به یکدیگر پلمپ شده که در اصطلاح منگوله خوانده میشود و به سند اعتبار میبخشد. همانطور که ذکر شد این سندها با سندهای تک برگی هلوگرامی جایگزین شدهاند که از اعتبار یکسانی برخوردار هستند.
سرقفلی
در صورتیکه به هر دلیلی مالک بخواهد ملک را در تاریخ سررسید تحویل بگیرد، میبایست مبلغی را تحت عنوان حق کسب و کار یا سرقفلی مغازه به مستاجر پرداخت کند؛ آن هم در شرایطی میسر است که موجر به دلیل بازسازی یا تخریب، سکونت خود یا خویشاوندان نیاز داشته باشد.
گواهی پایانکار
به این ترتیب تایید میکنند که آن ساختمان طبق استانداردهای شهرداری ساخته شده و هیچ مشکلی ندارد. اما، اگر موردی یافت شود که با نقشه مطابقت نداشته باشد، تخلف محسوب شده و شهرداری جریمه سنگینی برای مالک یا سازنده در نظر میگیرد.
مشاع
«مشاع» ملکی است که مالکیت آن بین دو یا چند نفر مشترک است. در اصطلاح قانونی به این نوع ملکها «اشاعه» نیز میگویند. در سند این نوع ملکها، نام تمام مالکین ذکر خواهد شد و هر یک از مالکین میتوانند از آن سند مشاع داشته باشند. اما، قید شدن نام آنها به معنای تقسیم شدن ملک نیست؛ از این رو، نمیتوانند برای فروش ملک به تنهایی تصمیم بگیرند.
لازم است بدانید که برخی از مناطق عمومی ساختمانهای آپارتمانی مانند راهپله، پشت بام و حیات نیز مشاع هستند. این بدان معناست که همه اهالی ساختمان در استفاده از آن سهم خواهند داشت.
تفکیک و افراز
با تفکیک ملک سهم افراد مشخص شده و ملک از حالت مشاع خارج میشود. لازم به ذکر است که این کار تحت نظر بازرسین شهرداری و با تایید دفتر ثبت صورت میگیرد. بهتر است بدانید که اصطلاح «افراز» نیز وجود دارد که به تقسیم کردن مال غیرمنقول بین مالکان بر اساس مقدار سهم آنها اطلاق میشود.
مجهولالمالک
عرصه و اعیان
موضوع عرصه و اعیان زمانیکه صحبت از تخریب و ساخت و ساز باشد مطرح میشود و برای خرید و اجاره ساده از این اصطلاحات استفاده نمیشود. باید بدانید که سند شش دانگ یک ملک، شامل هر دو عرصه و اعیان است.
سخن پایانی
اگر قصد خرید یا اجاره یک ملک را دارید، بهتر است با اصطلاحات رایج در بازار مسکن آشنایی داشته باشید. در این مقاله سعی شده تا برخی از این واژگان را معرفی کنیم.
برخی از این اصطلاحات ساده هستند و ممکن است بارها به گوشتان خورده باشد.
برخی دیگر تنها در مواقع خاص استفاده میشوند که دانستن آنّها میتواند به شما در معاملاتتان کمک کند.